قصه ی حضرت آدم و حوا علیهماالسلام در قرآن کریم نمایش سرگذشت ما است که در مرآه صیقلی سرّ خاتم صلی الله علیه و آله و سلم منعکس و متمثل شد و قوالب الفاظ وحی ریخته شده است. از این نکته صادره از بطنان عرش تحقیق گفتار صادق آل محمّد علیهم السلام که بهشت دنیاوی بود، روشن می شود قتدبّر.
(نکته 575 هزار و یک نکته، ص 325)

در معراج خاتم و احادیث معراجیه تدبر کن تا بدانی که انسان تا به عالم برزخ صعود نکرد حقایق برایش مکشوف و متمثل نمی گردد.
(نکته 855 هزار و یک نکته، ص 694)

آنگاه که سالک، مجذوب عظمت و جلال و جبروت وجود مطلق شد آن حالت را تعبیر به تمثل بی صورت می کنند و کشف بی مثال نیز گویند، بند دهم و بند نوزدهم دفتر دل در تمثل و کشف های بی مثالی و تجلیات اسماء و صفاتی و تجلیات ذات در بیان این نکته مطلوبست اگر خواهی رجوع کن.
(نکته 966 هزار و یک نکته، ص 792)

میکائیل موکل ارزاق است، و اسرافیل مفید ارواح و آن اصل که صور نوعیه را بر ماده تبدیل می کند، و عزرائیل ترقّی دهنده مواد است از صور نازلتر به کاملتر، و جبرئیل متوجه سازنده مجردات که ادراک می کنند به فهم و تعقّل و آن سه اول مظهر رحمت رحمانیه اند، و جبرئیل رحمت رحیمیه، و همه این چهار را می شناسیم برای این که به زندگی ما مربوط اند. فافهم.
(نکته 974 هزار و یک نکته، ص 795)

معراج سه قسمت بود: از مسجدالحرام تا مسجدالاقصی سیر در زمین و راجع به حال امّت و آنچه واقع آنها بود نمایش داده شد و آن متعلّق به عالم شهادت است، و سیر  در آسمان ها نظر به حالِ خودِ پیغمبر دارد که آسمان برزخ میان عالم پایین و عالم بالا یعنی غیب و شهادت است و خود پیغمبر واسطه ی میان این دو عالم است، حالِ خود در میان آسمان ها مشاهده فرمود، و از آسمان ها گذشت راجع به عالم غیب محض است و جبرئیل با حال وساطت و پیغام آوری از غیب به شهادت و تمثل به صورت جسمانی در عالم غیب محض نیست، لذا پیغمبر از آخر آسمان ها جبرئیل را گذاشت و بالا رفت و اشعار مولای رومی در بیان این مقام شیرین است که:
احمد ار بگشاید آن پر جلیل           تا ابد مدهوش ماند جبرئیل
(نکته 975 هزار و یک نکته، ص 796)

جناب استاد علامه طباطبایی رضوان الله علیه میفرمود که شیخ اکبر محیی الدین عربی،حقایق و معارف را در فصوص الحکم مشت مشت آورده و در فتوحات مکیه دامن دامن.

کلمه 242 هزار و یک کلمه ج2ص128

 
در معرفت شهودی هدف غایی این است که عالم آدم بشود زیرا بر اساس آنچه در درس اول دروس معرفت نفس گفته شد، آن که در نظام هستی اصل و رکن و اساس است انسان است که تمامی اقسام موجودات اعم از جمادات و نباتات و حیوانات در دور کعبه ی وجودی انسان در حرکتند. و در نهایت انسان نیز علم و دانش و دانایی و دارایی را طلب می کند که تمامی انسان های جاهل همچون اقسام دیگر موجودات مقهور و محکوم انسان دانا و چشیده اند و انسان عالم و دانا اشرف تمامی موجودات نظام عالم است.
معرفت فکری، دانایی است اما معرفت شهودی، توانایی است، در حقیقت باید گفت معرفت فکری مقدمه برای معرفت شهودی است. و آنکه اصل و غایت است، معرفت شهودی است. لذا جناب فردوسی در اشعار خود بدین حقیقت اشاره دارد آنجا که می فرماید:«توانا بود هر که دانا بود» توانا آن کسی است که علاوه بر دانایی، دارا نیز شده باشد، چرا که انسان به صرف دانایی توانا نمی‌شود. اما در عین حال دانایی مقدمه دارایی و توانایی است و هرگز انسان جاهل، دارا و توانا نمی شود.
به تعبیر دیگر معرفت شهودی، شدن و گردیدن است. آنکه به شکار می رود و صیدی را بر می گزیند و آن را شکار می کند، تا ان هنگام که ان را ذبح نکرده و تناول ننموده و حتی بعد از خوردن نیز تا آن هنگام که با آن اتحاد وجودی برقرار نکرده، در حقیقت هنوز به مقام دارایی آن صید مفتخر نشده است. زمانی او دارای این صید خواهد بود که آن را تناول کند و خود صید بشود و به صیرورت صید برسد. اینکه در علم صرف می فرمایند، صرف، گردانیدن چیزی است به چیز دیگر، به خاطر این است که مثلاً سه حرف ضاد و راء و باء در کلمه ی ضرب با گرداندن ما تبدیل به افعال و کلمات گوناگون می شود.
گاهی با گردیدن آن، فعل ماضی ضَرَبَ پدید می آید و گاهی هم فعل مضارع یَضرِبُ،گاهی با گردیدن آن، فعل امر اِضرِب حاصل می شود. و گاهی هم فعل نهی لا یَضرِب، گاهی به فعل جهد لم یضرب متحول می شود و گاهی هم به استفهام هل یضربُ، گاهی اسم فاعل ضاربٌ می شود و گاهی هم اسم مفعول مضروبٌ و در نهایت صدوچهارده صیغه از گرداندن همین سه حرف پدید می آید و همه در حقیقت همین سه حرف ضاد و راء و باء هستند.
در معرفت فکری انسان به صیرورت نمی رسد و متحول نمی شود، اما در معرفت شهودی انسان به تحول می رسد و دم به دم حقایقی به او روی می آورد. آن وقایعی که در رساله ی مستطاب انسان در عرف عرفان حضرتش به میان آمده نمونه ی بارزی از آن تراوشات و واردات در حالت توجه عرفانی است که برای صاحب علم شهودی پدیدار می شود.
تحول عالِم به علم فکری همین اندازه است که قبلاً نمی دانست و نمی فهمید و اکنون می داند و می فهمد. اما تحول عالِم به معرفت شهودی آن است که دم به دم در حال صیرورت و شدن و قویتر شدن از مرتبه ای و رفتن به مراتب بالاتر است. اقتضای معرفت شهودی آن است که تمامی خوانده ها و نوشته ها و فهمیده ها یکپارچه خودِ انسان بشوند. و انسان به مقام دارایی حقیقی آنها متلبس گشته به گونه ای که خود عین آنها گردد.
 
منبع: شرح رساله رابطه علم ودین حضرت علّامه حسن حسن زاده آملی.شارح: حضرت استاد داود صمدی آملی

مهمترین و اساسی ترین کاری که ما در امتداد زمانی خود داریم این است که خودمان را درست بسازیم. هیچ کاری برای انسان مهمتر ازدرست ساختن خودش نبوده و نیست و هیچ عمل در قدر و قیمت بدان نمی رسد. و به مبنای رصین و فتوای قویم برهان و قرآن، علم و عمل،انسان سازند. قرآن عین برهان است و عقل و نقل معاضد یکدیگرند وهر دو در این حکم محکم متفق اند. اگر انسان من حیث هو انسان بایدخودش را بسازد چاره ای جز تحصیل علم نافع و عمل صالح ندارد، وچون علم و عمل انسان سازند، هر یک از ما باید مراقب و مواظب خودبوده باشد که چگونه دارد در شب و روز خود را میسازد.مفتاح سعادت ابدی، مراقبت است که  باید حرم دل را کشیک کشید. 

جناب ابن بابویه صدوق رضوان الله علیه در آخر جامع الاخبار از صادق آل محمد ص روایت کرده است که آن حضرت فرمود:

             (  القلب حرم الله فلا تسکن فی حرم الله غیرالله  )

    حافظ گوید :

           پاسبان حرم دل شده ام شب همه شب

                  تا در این پرده جز اندیشه او نگذارم

برگرفته از کتاب عرشی ولایت تکوینی حضرت استاد علامه حسن زاده آملی

استاد علاّمه در رساله قدسیه نوریه و صحیفه مطهّره و مکرّمه موسوم به فصّ حکمةٍ عصمتیّةٍ فی کلمةٍ فاطمیّه، آفاق گسترده و نوینی از شاکله و شخصیت صدیقه طاهره علیهاالسلام گشوده اند که مستند و مستفید از آیات قرآن و تفسیر انفسی و تأویل کتاب قویم الهی و احادیث و روایات صادر شده از زبان صدق حضرت معصوم علیه السلام است و برگرفته از منشآت وجودی حضرت زهرا علیهاالسلام در قالب خطبه ها، ادعیه، نیایش ها و احادیث، و ما از باب تلخیص و استخراج و اصطیاد رموز اسرار و اشارات صحیفه یاد شده، به گوهرها و جواهر اوصاف وجودی و نعوت ذاتی فاطمه زهرا علیهاالسلام می پردازیم که عبارتند از:⁽³³⁾

1. انسان کامل، خلیفه الهی و حجت بالغه حقّ؛

2. مظهر نفس کل که دربردارنده ملک و ملکوت، غیب و شهادت و قوس نزول و صعود هستی است.

3. میوه درخت وجود است که غایت حرکت ایجادی و وجودی می باشد. پس او شجره طیّبه ای است در هر زمان و مکان، میوه های شیرین و دل نشینی دارد و مایه برکت و خیر کثیر، بلکه «کوثر» است.

4. حقیقت امّ الکتاب و مصداق «مَرَجَ الْبَحْرَیْنِ یَلْتَقِیَان»(الرحمن: 19) است.

5. مطلع انوار علوی، مشکات ولایت و وعاء معرفت است.

6. ام الائمّه و امّ ابیهاست.

7. صاحب عصمت کبراست؛ جوهر قدسی و صاحب قوّت نوریه ملکوتی.

8. دارای همسری است معصوم، انسان کامل، صاحب مقام ولایت کلّیه و امامت حقیقیه و حجت تام و کامل حق و نقش رسول خدا صلی الله علیه و آله ، و اگر علی علیه السلام نبود کفوی برای فاطمه علیهاالسلام نبود.

9. مصداق آیاتی همچون مباهله، تطهیر، مودّت، هل اتی و مقرّبین است.

10. مقصود هستی و غایت آفرینش است که هستی و آفرینش به طفیل وجود او ظهور یافت.

11. «لیلة القدر» و «یوم الله» و جامع جمیع حقایق وجودی و کمالی است.

12. قرآن ناطق، مفسّر حقیقی قرآن و از مصادیق اتمّ و اجمل راسخان در علم و تأویل شناسان است.

13. بنیه و سینه رسول خدا صلی الله علیه و آله ، پاره تن و میوه دل پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله است.

14. فاطمه علیهاالسلام ذات و مقامات معرفتی معنویتی دارد که غیر از انسان کامل کسی را یارای شناخت و ادراک حقایق نوری و قدسی وجود آن گوهر آفرینش و کوثر هستی نیست.

15. صاحب قیام ولایت الهیّه و نبوّت مقامیه و تعریفیه است.

16. کلمه تامّه حق، وجه رب، صراط مستقیم الهی و حبل متین خدای سبحان است.

17. مظهر جامع اسماء حسنای حق و جامع اسماء جمال و جلال خدای سبحان است.

18. صاحب قلب و مقام «احسان» و شهود ربّ است.

19. جامع قرآن انزالی و تنزیلی است.

20. صاحب معرفت ناب، حکمت زلال و علوم لدنّی و افاضی الهی است.

21. محدَّثه و محدِّثه است.

22. سیده نساء عالمین از اولین تا آخرین است.

23. صاحب وحی انبائی و سدیدی و مخاطب جبرئیل امین علیه السلام و صاحب صحیفه فاطمیّه است که علم ما کان، ما یکون و هو کائن در آن درج شده و اینک در دست با کفایت بقیة الله الاعظم (عج) است.

24. مخاطب به خطاب «یا ایّتها النفسُ المطئنّة ...» (فجر: 3031) و دارای مقام جنّت ذات و لقای ربّ و وصال محبوب است.

25. مظهر علم و عمل الهی و ایمان و عمل صالح و اسوه کمال وجودی در ساحت علمی و عینی است.

26. اساس دین، عماد یقین، کهف قرآن کریم و موضع سرّ الهی و دارنده خصایص حقّ ولایت است.

27. محور آل کسا و خامس آل عباست.

28. ودیعه رسول خدا صلی الله علیه و آله و انسیه حورا است.

29. عالم به غیب سماوات و ارض و ملک و ملکوت است.

30. بدان دلیل «فاطمه» نامیده شد که خلق از ادراک و معرفت ذات و هویّتش محرومند و فرمود: «اِنّما سُمّیت فاطمة لانَّ الخلقَ فُطِموا عَن معرفتِها.»⁽³⁴⁾ پس: الفاطمةُ ما الفاطمةُ و ما ادریکَ ما الفاطمةُ؟!

منبع:پایگاه حوزه

اکثرى مردم از تحصیل معارف حقه و سیر بماوراى طبیعت و انس بعالم قدس که عیش در جوار حق تعالى  است مطرودند بلکه بعکس بحیوة دنیا خو کرده اند و به لعب و لهو و زینت و تفاخر و تکاثر در اموال و اولاد سرگرمند و بلذائذ نفسانى و أکل و تمتع حیوانى دل باخته اند أُولئِکَ کَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولئِکَ هُمُ الْغافِلُونَ‏ (الاعراف 180) ذَرْهُمْ یَأْکُلُوا وَ یَتَمَتَّعُوا وَ یُلْهِهِمُ الْأَمَلُ فَسَوْفَ یَعْلَمُونَ‏ (الحجر 4) بلکه کسانى در مراقبت و حضورند و از مناهى و ملاهى دورند و بحیلت علم‏ و عمل‏ متحلى اند، باز طائر عرشى جانرا ازطیران به قله قاف قرب، و از عروج بمعارج و مدارج ملکوت آنچنانکه مى باید دور مى بینند تا چه رسد به اولئک کالانعام        

نصوص الحکم بر فصوص الحکم       131    

الهی،

دیده از دیدار جمال لذت می برد و دل از لقای ذوالجمال.

الهی! عبطه ی ملائکه ای را می خورم که جز سجود ندانند.

کاش حسن از ازل تاابد در یک سجده بود.

 زنان قابله (ماما) نماد عزرائیل هستند ¹؛ مؤذن از خادمان اسرافیل²، معلم از یاران جبرائیل³؛ و کشاورز از کارگران میکائیل⁴.

منبع: نکته ی 510 هزار و یک نکته

پی نوشت:

1-    چون عزرائیل انسان را از جهانی به جهان دیگر می برد و زنان قابله نیز انسان را از دنیایی به این جهان می آورند.

2- زیرا اسرافیل در صور می دمد که قیامت شده است و مؤذن نیز بانگ بر می دارد که وقت نماز شده است.

3- جبرئیل فرشته علم است که وحی می رساند و علم می آموزد.

4- میکائیل فرشته رزق است و کشاورز نیز رزق و روزی را از زمین بیرون می آورد.

محی الدین عربی در کتاب عظیم «فتوحات مکیه» (باب 376) می گوید:

«در نزد علمای الهی بدون شک ((بسم الله الرحمن الرحیم)) جزئی از قرآن است و تکرار آن در سوره ها همانند تکرار سایر کلمات است در قرآن...»

باید دانست که این عقیده در مورد بسم الله چیزی است که فقط امامیه بدان قائل اند و این سخن با صدای بلند اعلام می کند که این عارف بزرگ از علمای امامیه است. و ما شواهد دیگری نیز در این باره داریم.

حضرت علامه حسن زاده آملی، نکته 190 هزار و یک نکته