دعا کلید عطاء و وسیله قرب الى الله تعالى و مخ عبادت و حیات روح و روح حیات است .
دعا کوبه باب رحمت رحیمیه و سبب فتوح برکات شرح صدر و نور و ضیاى سر است .
دعا موجب رسوخ ذکر الهى در دل ، و منزه نفس ازرین شواغل است .
دعا توشه سالکان حرم کبریاى لایزال ، و شعار عاشقان قبله جمال ، و دثار عارفان کعبه جلال است .
دعا سیر شهودى و کشف وجودى اهل کمال و تنها رابطه انسان با خداى متعال است .
دعا معراج عروج نفسى ناطقه به اوج وحدت ، و ولوج به ملکوت عزت است .
دعا مرقات ارتقاى انسان به مقام ولایت ، و رفرف اعتلاى وى به مرتبت خلت است .
دعا واسطه اسم اعظم گردیدن انسان و دست یافتن به کنوز قرآن ودارا شدن رموز تصرف طبایع اجرام و ارکانست .
دعا کاسر قلب و جابر آن به اءنا عند المنکسره قلوبهم است . یعنى دل از ذکر و دعا شکسته شود و دل شکسته درست ترین و ارزنده ترین کالاى بازار هستى است که خدا در دل شکسته است . الهى اگر یکبار دلم را بشکنى از من چه بشکن بشکنى .
دعا یاد دوست در دل راندن و نام او به زبان آوردن و در خلوت با او جشن ساختن و در وحدت با او نجوى گفتن و شیرین زبانى کردن است .

دل بى دعا بها ندارد، و دل بى بها بها ندارد ((قل ما یعبؤ کم ربى لولا دعاؤ کم )) ((بگو اگر دعاى شما نباشد پروردگار من شما را به وزن نهد و به شمار آورد.)) صادق آل محمد - صلوات الله علیهم - فرمود: علیکم بالدعاء فانکم لاتقربون بمثله
(کافى معرب ج 2ص 339)
جمود عین و خمول لسان از کوردلى است . هر چند که محبت و عشق اساس ذکر و دعایند ولى در آغاز از ذکر و مناجات و دعا محبت به بار آید و در انجام ، محبت ، ذکر و مناجات و دعا و سوز و گداز مى آورد.

در مکانت و منزلت دعا و مقامات آن آیات قرآنى را لسان مبین است ، و روایاتى در اسرار و آداب دعا از پیشوایان دین است که مشایخ علم را برانگیختند و بر آن داشته اند تا در دعا نوشته اند، و صحیفه ها گرد آورنده اند، و در پیرامون آن با تنویع موضوعات عدیده بحثها پیش کشیده اند، و درهایى از رحمت به سوى نفوس مستعده گشوده اند، و به نامهاى دلنشین و طرب انگیز و جان فزا از قبیل ((مفتاح الفلاح )) و ((عده الداعى )) و ((فلاح السائل )) و ((قوت القلوب )) و ((مصباح المتهجد)) و ((روضه الاذکار)) و ((البلد الامین )) و ((منهاج العارفین )) و ((منهاج النجاح )) و نظائر آنها نامیده اند، تا از این اسامى عطر آگین نیز مشام ارواح را معطر سازند، و قلوب را به ریاض قدس سوق دهند، و نفوس را به مجالس انس کشانند.
امید آنکه در حوزه هاى علمیه صحف ادعیه و اذکار که از ائمه اطهار ما صادر شده اند، و بیانگر مقامات و مدارج و معارج انسانند از متون کتب درسى قرار گیرند، و در محضر کسانى که زبان فهم و اهل دعا و سیر و سلوکند و راه رفته و راه نمایند درس خوانده شوند.
در نظر این کمترین اول ((مفتاح الفلاح )) شیخ بهائى ، و پس از آن ((عده الداعى )) ابن فهدحلى ، و بعد از آن ((قوت القلوب )) ابوطالب مکى و سپس ((اقبال )) سید بن طاوس ، و در آخر انجیل اهل بیت و زبور آل محمد ((صحیفه کامله سجادیه )) و در عداد کتب درسى در آیند که نقش خوبى در احیاى معارف اصیل اسلامى است . البته فهم و تعلیم و تعلم آنها بدون معرفت به علوم ادبى و معارف نقلى و عقلى و عرفانى صورت پذیر نیست ، از تو حرکت و از خدا برکت لیس للانسان الا ما سعى . و شک نیست که نیل بدین معارف نورى الهى از بسیار مباحث رائج و دارج ، به مراتب مفیدتر است بلکه به نسبت و قیاس در نمى آید، آن کجا و این کجا. معلم بزرگ آیه الله مرحوم آخوند ملاحسینقلى همدانى که به فرموده بعضى از مشایخ ما سیصد تن از اولیاء الله در محضر انوار او تربیت شده اند، مى فرمود: کتاب ((مفتاح الفلاح )) شیخ بهائى براى عمل کردن خوب است .
ششمین کتاب جامع عظیم الشان ((کافى )) ثقه الاسلام کلینى کتاب دعا است در شصت باب ، حافل چهارصد حدیث از وسائط فیض الهى که هر باب آن درى به روضه رضوانست ، و هر حدیث آن شاخه اى از شجره طوباى ایمان . تا چه رسد به جوامع کبار از قبیل ((وافى )) و ((بحار الانوار)) و ((عوالم )) و ((فصل الخطاب )) و نظائر آنها.
جزء دوم مجلد نوزدهم ((بحار)) صدوسى و یک باب و خاتمه ، در اذکار و ادعیه است که چندین برابر کتاب ((کافى )) یاد شده است . علاوه اینکه در کتب و ابواب دیگر ((کافى )) و ((بحار)) نیز به مناسباتى در ادعیه و اذکار احادیثى روایت شده است .
این درر روایات و غرر احادیث دلالت دارند که سفراى الهى و وسائط فیض ربوبى تا چه اندازه در تمام شئون و احوال و اطوار و اوقات زندگیشان اعتناى تام و عشق و شوق شدید به ذکر و مناجات و دعا داشتند و یاران و پیروان و شاگردانشان را بدان ترغیب مى فرمودند.
در ایفاى مباحث حول دعاء حق این است که باید آیات قرآنى را در این باب و ابواب کتب دعاء جوامع روائى و روایات آنها را به طور استیفاء مورد تحقیق و استفاده قرار داد تا به اسرار اذکار و ادعیه در افعال و احوال گوناگون انسان معرفت به وجه کمال حاصل گردد، ولکن به رجاء اینکه لعل الله یحدث بعد ذلک امرا، اینک به ذکر فصول موعود معهود اکتفا مى کنیم که هر فصل خود اصلى در این امر است وله الخلق و الامر.